Czym jest NCAP i co ma wspólnego z bezpieczeństwem samochodów?

Od małych hatchbacków po potężne SUV-y – każde auto musi zapewniać określony poziom bezpieczeństwa, aby w razie kolizji chronić kierowcę i pasażerów. Choć testy zderzeniowe nie są obowiązkowe dla producentów, dają kupującym cenne informacje o tym, które samochody są bezpieczne, a które nie.

Organizacje zajmujące się oceną poziomu bezpieczeństwa pojazdów i wystawianiem ocen to właśnie organizacje NCAP. Przyjrzyjmy się bliżej, czym jest NCAP i jak wpływa na poprawę bezpieczeństwa na drogach.

Czym jest NCAP?

NCAP (ang. New Car Assessment Program), czyli Program oceny nowych samochodów, to ogólna nazwa obejmująca różne organizacje NCAP działające w poszczególnych regionach świata. Termin ten został wprowadzony w 1978 roku przez amerykańską Krajową Administrację Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (NHTSA), aby dostarczyć konsumentom informacji o poziomie bezpieczeństwa pojazdów, a co ważniejsze – by zmotywować producentów do traktowania bezpieczeństwa priorytetowo.

NCAP przeprowadza testy zderzeń czołowych, bocznych i dachowania, aby sprawdzić, jak samochód radzi sobie w różnych sytuacjach. Organizacje te edukują również społeczeństwo w zakresie bezpieczeństwa oraz promują wykorzystanie bezpieczniejszych pojazdów i technologii w firmowych flotach. Co ciekawe, auta do testów są kupowane anonimowo w salonach – nie są dostarczane przez producentów.

Na całym świecie działa wiele organizacji NCAP, m.in. w Azji, Australii, Europie, Ameryce Łacińskiej i Stanach Zjednoczonych. Oto najważniejsze z nich:

• Australijski Program Oceny Nowych Samochodów – The Australasian New Car Assessment Program (ANCAP)
• Program NCAP dla Azji Południowo-Wschodniej – New Car Assessment Program for Southeast Asia (ASEAN NCAP)
• Chiński Program Oceny Nowych Samochodów – The China New Car Assessment Program (China NCAP)
• Europejski Program Oceny Nowych Samochodów – The European New Car Assessment Programme (EURO NCAP)
• Globalny Program Oceny Nowych Samochodów – Global New Car Assessment Programme (Global NCAP)
• Instytut Ubezpieczeniowy ds. Bezpieczeństwa Drogowego – Insurance Institute for Highway Safety (IIHS)
• Japoński Program Oceny Nowych Samochodów – Japan New Car Assessment Program (Japan NCAP)
• Koreański Program Oceny Nowych Samochodów – Korean New Car Assessment Program (Korean NCAP)
• Latynoamerykański Program Oceny Nowych Samochodów – Latin New Car Assessment Program (Latin NCAP)
• Krajowa Administracja Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego – National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA)
• Indyjski Program Oceny Nowych Samochodów – Bharat New Car Assessment Program (Bharat NCAP)

Jak rozumieć 5-gwiazdkowy system oceny bezpieczeństwa

Organizacje NCAP publikują raporty bezpieczeństwa samochodów na podstawie wyników testów zderzeniowych i przyznają im oceny – zazwyczaj od 0 lub 1 do 5 gwiazdek. Zasada jest prosta: im więcej gwiazdek, tym bardziej bezpieczny jest dany pojazd.

W razie wypadku osoby podróżujące autem z oceną 5 gwiazdek mają znacznie większe szanse na przeżycie niż w przypadku samochodu ocenionego na 0 gwiazdek. Biorąc pod uwagę, że co roku dochodzi do tysięcy poważnych wypadków drogowych, wybór auta z wyższą oceną może dosłownie uratować życie.

Jak interpretować system ocen w gwiazdkach:

• 5 gwiazdek. Samochód wyposażony w zaawansowane i skuteczne systemy unikania kolizji, zapewniający wysoki poziom bezpieczeństwa w różnych sytuacjach. To doskonały wybór dla osób, które stawiają bezpieczeństwo na pierwszym miejscu.
• 4 gwiazdki. Dobra ogólna ochrona w razie wypadku. Auto może mieć dodatkowe systemy zapobiegania kolizjom, co czyni je solidnym wyborem dla osób szukających równowagi między bezpieczeństwem a nowoczesną technologią.
• 3 gwiazdki. Samochód zapewnia co najmniej przeciętną ochronę pasażerów. Może jednak nie być wyposażony w najnowsze systemy bezpieczeństwa czynnego. To standardowy poziom ochrony, wystarczający do codziennego użytku.
• 2 gwiazdki. Brak zaawansowanych technologii wspomagających unikanie wypadków. Auto oferuje podstawowy poziom bezpieczeństwa, ale nie zapewnia kompleksowej ochrony.
• 1 gwiazdka. Minimalna ochrona przy zderzeniach. Samochód ma niewiele do zaoferowania pod względem aktywnych systemów bezpieczeństwa, dlatego nie jest polecany osobom, dla których bezpieczeństwo jest priorytetem.
• 0 gwiazdek. Brak kluczowych, nowoczesnych systemów bezpieczeństwa. Taki pojazd nadal może być dopuszczony do sprzedaży, ale nie spełnia współczesnych standardów ochrony.

Słaba ocena bezpieczeństwa negatywnie wpływa na reputację producenta i często przekłada się na niską sprzedaż. Dlatego po nieudanym teście samochody zazwyczaj przechodzą poprawki w zakresie bezpieczeństwa, by ponownie przyciągnąć klientów. Warto jednak pamiętać, że organizacje NCAP na całym świecie nie są w stanie przetestować każdego modelu i wszystkich jego wersji – dlatego wybierają jedynie najpopularniejsze pojazdy dostępne na rynku.

Rola NCAP w ocenie bezpieczeństwa pojazdów

Wszystkie testy przeprowadzane przez organizacje NCAP w różnych krajach są dostępne publicznie. Wystarczy wejść na stronę NCAP w swoim regionie i sprawdzić, jak bezpieczny jest samochód, którym się interesujesz. NCAP udostępnia szczegółowe raporty na temat bezpieczeństwa pojazdów – wraz z nagraniami z testów zderzeniowych, listą systemów bezpieczeństwa oraz ocenami ochrony dorosłych, dzieci i niechronionych uczestników ruchu.

To kupujący decyduje, czy chce wybrać samochód z niską oceną bezpieczeństwa – ale większość osób raczej zrezygnuje z takiego modelu.

Producenci samochodów, które otrzymały 5 gwiazdek, chętnie wykorzystują tę ocenę w działaniach marketingowych – w końcu każdy chce jeździć bezpiecznym autem. Mimo to przy wyborze samochodu ludzie kierują się różnymi potrzebami i priorytetami. Dlatego niska ocena bezpieczeństwa nie zawsze oznacza spadek sprzedaży.

Warto również zauważyć, że producenci traktują testy NCAP poważnie i zazwyczaj starają się poprawić swoje modele, by przy kolejnej ocenie wypaść lepiej.

NCAP versus Euro NCAP – porównanie

W różnych regionach świata obowiązują inne przepisy i wymagania dotyczące bezpieczeństwa pojazdów. Dlatego testy NCAP przeprowadzane w Ameryce Łacińskiej, Azji czy Australii mogą się od siebie różnić pod względem metodologii.

Global NCAP pełni rolę platformy współpracy między regionalnymi programami NCAP i promuje wdrażanie najważniejszych standardów bezpieczeństwa pojazdów opracowanych przez ONZ. Sam jednak nie przeprowadza testów zderzeniowych.

Euro NCAP, działająca od 1997 roku, to organizacja oceniająca poziom bezpieczeństwa samochodów sprzedawanych w Europie. Dla zobrazowania jej wpływu na rynek – w 2017 roku Euro NCAP po raz pierwszy przyznała ocenę 0 gwiazdek modelowi Fiat Punto. Rok później ten model został wycofany ze sprzedaży.

Podobnie jak inne organizacje NCAP, Euro NCAP zaleca wybieranie tylko tych pojazdów, które otrzymały 5 gwiazdek. Mimo to, na europejskich drogach wciąż sprzedawane są tysiące aut z niskimi ocenami bezpieczeństwa.

Warto dodać, że standardy Euro NCAP nie są niezmienne – są regularnie aktualizowane. Dlatego ten sam model samochodu może po kilku latach otrzymać niższą ocenę, jeśli normy bezpieczeństwa zostały zaostrzone.

Przegląd standardów bezpieczeństwa i testów zderzeniowych

Niezależnie od tego, czy testy NCAP są przeprowadzane w Europie, Ameryce Łacińskiej czy innych regionach świata, obejmują one 4 kluczowe obszary – to podstawowe standardy bezpieczeństwa, które każdy model musi spełnić, aby uzyskać wysoką ocenę.

Ochrona dorosłych pasażerów

Ocena ochrony dorosłych dostarcza szczegółowych informacji na temat tego, jak dobrze samochód chroni kierowcę i pasażerów w różnych scenariuszach wypadków.

Przeprowadzane testy:

• Zderzenie czołowe (z ruchomą, progresywnie odkształcalną barierą oraz z pełną, sztywną barierą na całej szerokości pojazdu)
• Uderzenie boczne (z ruchomą barierą boczną, uderzenie w słup oraz zderzenie po stronie przeciwnej do kierowcy)
• Uderzenie tylne (test urazu kręgosłupa szyjnego – tzw. whiplash)
• Ratownictwo i ewakuacja z pojazdu

Ochrona dzieci

W testach NCAP wykorzystuje się manekiny odwzorowujące dzieci w wieku 6 i 10 lat, aby sprawdzić, jak dobrze są chronione w przypadku wypadku. W pojeździe montuje się popularne modele fotelików dziecięcych (CRS), by ocenić, czy można je łatwo i prawidłowo zamocować.

Przeprowadzane testy:

• Skuteczność fotelika dziecięcego
• Elementy bezpieczeństwa (w tym długość pasa, położenie klamry, dostępność mocowań ISOFIX i stabilność CRS)
• Sprawdzenie poprawności montażu fotelika

Ochrona pieszych i niechronionych uczestników ruchu

Testy te sprawdzają, jak systemy bezpieczeństwa w pojeździe chronią pieszych, rowerzystów i innych uczestników ruchu drogowego. W trakcie badania na drogę „wchodzi” manekin, by ocenić skuteczność automatycznego systemu hamowania awaryjnego. Testy przeprowadza się zarówno w dzień, jak i w nocy. Dodatkowo sprawdzana jest reakcja systemów podczas cofania pojazdu.

Przeprowadzane testy:

• Uderzenie głowy
• Uderzenie nóg
• Uderzenie miednicy
• Automatyczne hamowanie awaryjne – pieszy
• Automatyczne hamowanie awaryjne – rowerzysta
• Zapobieganie „dooringowi” (otwieranie drzwi wprost na jadącego rowerzystę)
• Automatyczne hamowanie awaryjne / Asystent pasa ruchu – motocyklista

Systemy wspomagające bezpieczeństwo

Każdy nowoczesny samochód jest wyposażony w technologie bezpieczeństwa, które mają zmniejszyć ryzyko wypadku. NCAP odtwarza różne scenariusze kolizji i ocenia, jak skutecznie działają systemy monitorowania obecności pasażerów, asystenci pasa ruchu, ograniczniki prędkości, kontrola trakcji i inne funkcje wspomagające.

Przeprowadzane testy:

• Automatyczne hamowanie awaryjne (zderzenie samochód–samochód)
• Monitorowanie obecności pasażerów
• Asystent prędkości
• Asystent pasa ruchu

NCAP przeprowadza serię testów zderzeniowych, które odwzorowują rzeczywiste warunki na drodze, aby sprawdzić, czy dany pojazd zapewnia odpowiedni poziom bezpieczeństwa. Wszystkie auta testowane są w identycznych warunkach, co pozwala uzyskać obiektywną ocenę. W testach wykorzystywane są różne typy manekinów, które odwzorowują sylwetki dorosłych kobiet, mężczyzn oraz dzieci.

Znaczenie ocen bezpieczeństwa

Większe bezpieczeństwo pojazdów

Producenci stale rozwijają systemy bezpieczeństwa, aby osiągnąć lepsze oceny – ma to bezpośredni wpływ na sprzedaż. System 5-gwiazdkowych ocen wyznaczył też standardy bezpieczeństwa w całej branży i dziś niemal każdy producent wdraża je w swoich modelach.

Mniej ofiar śmiertelnych

Testy NCAP miały ogromny wpływ na przemysł motoryzacyjny, przyczyniając się do uratowania tysięcy ludzi każdego roku – zarówno kierowców i pasażerów, jak i innych uczestników ruchu, takich jak rowerzyści czy piesi.

Niższe ceny ubezpieczeń

Samochody z zaawansowanymi systemami bezpieczeństwa i ocenami na poziomie 5 gwiazdek mogą kwalifikować się do niższych stawek ubezpieczenia. Ponieważ takie pojazdy rzadziej uczestniczą w wypadkach, niektóre firmy ubezpieczeniowe oferują im lepsze warunki.

Korzyści z ocen bezpieczeństwa NCAP dla kierowców

Choć tylko niewielki procent kierowców zna ocenę bezpieczeństwa swojego auta, zapoznanie się z testami NCAP może znacznie ułatwić zakup samochodu. Jakie korzyści dają oceny NCAP?

Świadome decyzje zakupowe

Oceny bezpieczeństwa NCAP dostarczają cennych informacji o systemach ochrony i zachowaniu pojazdu podczas wypadków. Dzięki nim kierowcy mogą podejmować bardziej świadome decyzje – wiedzą, czy auto, którym się interesują, jest bezpieczne i wyposażone w nowoczesne technologie.

W przypadku zakupu auta używanego same informacje z testów zderzeniowych mogą jednak nie wystarczyć. Nawet samochód z oceną 5 gwiazdek mógł brać udział w wypadku i mieć uszkodzenia ramy, zawieszenia, silnika, poduszek powietrznych i innych elementów.

Dlatego właśnie warto uzupełnić ocenę z testów NCAP raportem historii pojazdu carVertical, aby sprawdzić, czy auto nie było wcześniej uszkodzone. Raport zawiera także inne cenne informacje – takie jak przebieg, ewentualne kradzieże, dane techniczne, zmiany właścicieli, zdjęcia i wiele więcej. Korzyści z ocen bezpieczeństwa NCAP są oczywiste, ale dopiero w połączeniu z raportem historii znacznie zmniejszasz ryzyko zakupu auta w złym stanie.

Większa świadomość na temat systemów bezpieczeństwa

System ocen NCAP edukuje kierowców w zakresie bezpieczeństwa pojazdów i może mieć realny wpływ na ich decyzje zakupowe. Dzięki filmom z testów zderzeniowych i szczegółowym informacjom o systemach bezpieczeństwa, kupujący mogą łatwiej unikać niebezpiecznych modeli.

Dodatkowo, kupujący mogą porównać funkcje bezpieczeństwa w różnych samochodach i dowiedzieć się, jakie nowoczesne technologie mogą im się przydać.